Pó mất một chân do mìn sót trong một lần đi nương, nên mọi việc trong nhà đều do vợ và chị dâu đảm đang. Ở không buồn chán nên Pó theo hàng xóm đi bẫy chim họa mi về nuôi, giờ thành mê. Đến giờ, Pó có gần chục con mi giá trị vài chục triệu đồng, một tài sản lớn đối với đa số người Mông ở miền đất địa đầu tổ quốc.

“Ai cũng có thể chơi hoạ mi dù là người Mông, Kinh, Dao, Lô Lô hay người Nùng, người Giáy…, miễn là đam mê. Hằng năm, chúng tôi tổ chức hội thi chọi chim hoạ mi vào dịp Quốc khánh 2.9 ở trung tâm xã và thu hút hàng trăm người đến tham dự. Người chơi hoạ mi ở các huyện, xã và cả thành phố Hà Giang đều về tham gia rất đông vui và hào hứng” – Chủ tịch thị trấn Phó Bảng Phạm Đức Nam khoe.

Có chứng kiến cảnh cánh đàn ông tụ tập ở chợ phiên bàn tán, trao đổi về những chú hoạ mi rồi mang ra tổ chức thi đấu bên một góc núi nào đó, sẽ biết người cao nguyên đá mê hoạ mi cỡ nào. Pó bảo phiên chợ nào nó cũng vác lồng đi dù xa đến mấy. “Mỗi lần chọi xong, chúng tao ngồi uống rượu học hỏi, trao đổi cách chăm sóc, huấn luyện chim cũng rất vui, cũng là cách kiếm tiền đấy”.

Hội chọi chim hoạ mi thị trấn Phó Bảng diễn ra suốt buổi sáng, Pó thua “toàn tập” vì con chim nó mang đi thi chưa quen chọi ở chỗ đông người. Pó tập tễnh vác lồng chim về, nhưng nó rất vui vì kéo được một ông khách Mông “sộp” về tận nhà mua chim. Dọc đường, con mi trong lồng lâu lâu lại líu ríu hát, hoà âm với bầy hoạ mi núi đang tán tỉnh nhau trong tán rừng.

Một chú hoạ mi chiến chờ vào cuộc.

Những người Mông tụ tập bên lồng chim ở chợ phiên Yên Minh.